Het staat onder vele namen bekend (Biak-Biak, Gratom, Ithang, Kakuam, Katawn, Kedemba, Ketum, Krathom, Kraton, Kratum, Madat, Maeng Da Leaf, Mambog, Nauclea, Thang en Thom, om er maar een paar te noemen); Kratom is het kruidenextract van Mitragyna speciosa, een groenblijvende boom uit de koffiefamilie (Rubiaceae), die groeit in Zuidoost-Aziatische landen zoals Papoea-Nieuw-Guinea, Myanmar, Maleisië, Thailand en Indonesië.
Deze plant heeft de wereld van de alternatieve geneeswijzen bestormd: Wereldwijd wordt Kratom gebruikt door mensen die proberen de symptomen van hun psychofysische stoornissen te verlichten of hun verslaving aan opioïden te doorbreken. Anderen genieten simpelweg van de recreatieve psychoactieve effecten, die kunnen variëren van stimulerend tot verdovend, afhankelijk van de dosis en de soort.
Het wetenschappelijke onderzoek dat tot nu toe naar Kratom is uitgevoerd, bevestigt in grote mate haar therapeutische effecten, maar wel met twee belangrijke kanttekeningen: 1) Er zijn nog geen grootschalige klinische onderzoeken op mensen uitgevoerd (alle onderzoeken zijn op dieren, in vitro of met enquêtes uitgevoerd). 2) Er zijn ook studies die wijzen op de risico's, bijwerkingen en het vormen van een tolerantie voor en afhankelijkheid van Kratom. Vanwege het gebrek aan wetenschappelijke validatie en industriële regulering van deze plant, is voorzichtigheid bij het gebruik ervan geboden.
Al met al lijken de voordelen van Kratom tot nu toe op te wegen tegen de risico's. In dit artikel zullen we de therapeutische eigenschappen van deze plant, die nog relatief nieuw is voor de wetenschap, verkennen. We zullen een zo objectief mogelijk idee geven van zowel de toepassingen als de risico's van Kratom. Maar laten we eerst een korte duik nemen in de geschiedenis van het gebruik van Kratom, nog voordat het populair werd in het Westen.
Kratom wordt al minstens 200 jaar traditioneel gebruikt bij de behandeling van verschillende medische en psychologische symptomen, als stimulerend middel en als behandeling tegen opioïde verslaving. Het is een integraal onderdeel van de cultuur in het zuiden van Thailand, waar de bladeren worden gekauwd in ceremonies en traditionele culturele voorstellingen, en terloops in ‘teashops’ worden gebrouwen om te socialiseren. Kratom wordt ook door Thailanders gebruikt om vermoeidheid tegen te gaan tijdens landbouw- en handarbeid, en in de zeevaart. Er worden vaak vergelijkingen getrokken tussen het gebruik van Kratom in inheemse Zuidoost-Aziatische culturen en het gebruik van cocabladeren in Zuid-Amerikaanse Andes-culturen.
Tijdens de epidemie van opiumgebruik in Thailand en Maleisië, die van de jaren 1830 tot de jaren 1920 duurde, werd Kratom vaak als een vervangende stof gebruikt om opiumverslaafden te helpen bij het afkicken. Toen in het midden van de 20e eeuw, tijdens de Tweede Wereldoorlog, de opiumprijzen in de Gouden Driehoek (de regio in ZO-Azië waar het grootste deel van het wereldaanbod opium werd geproduceerd) omhoogschoten, nam recreatief gebruik van Kratom sterk toe in de regio. Zowel de Thaise als de Maleisische regeringen hebben Kratom snel gereguleerd (Thailand verbood het in 1943, Maleisië in 1952); maar aangezien het een plant is die lokaal in overvloed voorkomt, was het gebruik ervan moeilijk in te perken.
Kratom is in de rest van Zuidoost-Azië (met uitzondering van Zuid-Thailand) nooit heel populair geworden, al is recreatief gebruik niet ongebruikelijk, dankzij de lage kosten en de hoge beschikbaarheid. Kratom is in alle ASEAN-landen en daarbuiten berucht geworden nadat de bekendheid verwierf als alternatief voor opioïden.
Rond 2010 was er een grote piek in gebruik onder de jongeren in deze regio, vooral onder jonge Thailanders. Zij bedachten een Kratom-cocktail met Coca-Cola, hoestsiroop en ijs, en noemden deze “4x100”. De goedkope mix werd vooral in de meest zuidelijke moslimprovincies van Thailand populair, waar ook veel methamfetamine-gebruik voorkwam. Deze drugs worden vaak genomen om het zware bestaan als rubberplanters en -arbeiders draagbaar te maken. Ze compenseren de afwezigheid van alcohol, dat hier illegaal is en niet beschikbaar (of onbetaalbaar) is. Het gebruik nam epidemische proporties aan en trok internationale aandacht; 94% van tieners in deze regio nam “4x100”.
Deze golf van Kratom-misbruik in Thailand heeft bijgedragen aan de eigenaardige stap die in 2018 door het strenge Koninkrijk is gezet om het medicinale gebruik van Kratom en cannabis te legaliseren. Voordat het originele verbod werd geïmplementeerd werden beide planten wijdverbreid legaal verkocht en gebruikt; na het verbod kon het bezit van een van beide met een flinke gevangenisstraf beloond worden. Deze wijziging van de wet in 2018 is weliswaar omstreden, maar werd door de wereldgemeenschap geprezen als zowel vooruitstrevend als respectvol voor de lokale tradities op het gebied van het gebruik van plantaardige geneesmiddelen.
Kratom is pas onlangs ‘ontdekt’ door het westerse publiek. Volgens de FDA (Food and Drug Administration) is het al in 1994 als voedingssupplement op de Amerikaanse markt verschenen. Maar in de afgelopen tien jaar is het gebruik ervan zowel als genezend middel en als recreatief psychedelisch middel explosief gestegen. Hoewel er zowel in sommige Amerikaanse staten net als in bepaalde Europese landen nog vorm wordt gegeven aan lokale regelgeving omtrent Kratom, is de plant grotendeels ongereguleerd, en kan dus vrij verkocht en vervoerd worden. Zelfs in Australië, waar Kratom in 2005 werd verboden, blijft de invoer en het gebruik ervan gangbaar onder het mom van “groene thee”.
De voordelen die met Kratom geassocieerd worden en het gebruik ervan in het westen stimuleren, zijn de effectiviteit bij pijnbeheersing, de bijdrage aan het herstel van alcohol en opioïde afhankelijkheid, de behandeling van verschillende emotionele en mentale aandoeningen, en de recreatieve effecten; stimulerend, stemmingsverbeterend (lage doses), of opioïde-achtig (hogere doses).
Getuigenissen over de voordelen van Kratom zijn in overvloed online te vinden en hebben zelfs de reguliere media bereikt; in Forbes werden ontroerende verhalen gepubliceerd over individuen die met behulp van Kratom talloze persoonlijke problemen overwinnen. Volgens zowel de American Kratom Association (AKA) als onafhankelijk onderzoek zijn er op dit moment naar schatting ongeveer tien tot zestien miljoen mensen in de Verenigde Staten die regelmatig Kratom gebruiken. Europa ligt hierin niet ver op de VS achter, al wordt de plant minder openlijk gebruikt, omdat Kratom in sommige Europese landen al verboden is.
Ondanks de vele persoonlijke verslagen uit de eerste hand over de voordelen van Kratom, zijn zowel de wetenschappelijke als de beleidsvormende gemeenschappen verdeeld over de veiligheid van de plant. Dit komt door het gebrek aan overtuigend wetenschappelijk bewijs en een groeiend aantal verhalen over negatieve bijwerkingen, overdoses en sterfgevallen.
Hoewel er veel studies zijn uitgevoerd naar de subjectieve effecten en de psychofarmacologie van Kratom, zijn er geen grootschalige klinische studies met mensen uitgevoerd. Het gebrek aan onderzoek heeft ertoe geleid dat de FDA de import en productie van Kratom als voedingssupplement in de VS uiteindelijk heeft verboden. Dit op grond van het feit dat er “onvoldoende informatie is om een redelijke garantie te kunnen bieden dat een dergelijk ingrediënt geen significant risico op ziekte of letsel met zich meebrengt”.
In de Verenigde Staten zijn een aantal sterfgevallen gemeld die worden toegeschreven aan het gebruik van Kratom, waarop de DEA (Drug Enforcement Administration) haar voornemen om de plant in 2016 te criminaliseren aangekondigde. Het congres, het publiek en de wetenschappelijke gemeenschap verzetten zich echter zo sterk tegen dit voorstel dat de beslissing werd teruggedraaid.
Het belangrijkste argument was dat misbruik van Kratom vaak samengaat met een afhankelijkheid van alcohol en/of opioïden. Met andere woorden, veel mensen gebruiken Kratom om psychische aandoeningen waarvoor ze behandeld worden te verlichten, om hun verslavingen te doorbreken of om de opioïde-achtige eigenschappen van de plant toe te voegen aan de effecten van de middelen die ze al gebruiken. Als zodanig kan het merendeel van de gemelde overdoses niet uitsluitend aan Kratom worden toegeschreven; in feite zijn er slechts zeven sterfgevallen in het verslag van 2019 over een periode van achttien maanden aan te wijzen waarbij Kratom de enige substantie was die aangetroffen werd. Dit aantal ligt veel lager dan de statistieken en schattingen van reguliere opioïde-overdoses (met een factor >1.000).
Hoewel bepaalde studies hebben aangetoond dat het misbruikpotentieel van Kratom laag is, geven de meeste onderzoeken aan dat Kratom inderdaad verslavende eigenschappen heeft. Een studie uit 2019 ondervond dat de tweede belangrijkste actieve alkaloïde in de plant, 7-hydroxymitragynine, een staat van biochemische afhankelijkheid creëert, wat leidt tot “Ernstige somatische ontwenningsverschijnselen [...] en een verhoogde mate van angst” na het stoppen van de toediening bij muizen.
De ontwenningsverschijnselen bij mensen, waaronder angst, depressie, lichamelijk ongemak, wat pijn en slaapproblemen, worden vaak vergeleken met opioïde ontwenning, maar worden over het algemeen beschreven als aanzienlijk minder intens. In feite, een recente studie meldde dat “deze effecten relatief mild bleken te zijn, aangezien de meerderheid van de deelnemers geen behandeling zocht voor hun pijn en slaapproblemen en, in feite, de ontwenningsverschijnselen slechts tussen één en drie dagen duurden”. Verslaafd raken aan Kratom om een verslaving aan heroïne of meth te doorbreken lijkt het minste van de twee kwaden te zijn.
Ten slotte een risico dat niet per se aan de plant wordt toegeschreven, maar eerder een gevolg is van het gebrek aan regulatie van Kratom; sommige Kratom producten kunnen van twijfelachtige veiligheid zijn. Op 24 mei 2018 waren er 199 meldingen in 41 Amerikaanse staten van mensen die na consumptie van Kratom-producten met salmonella besmet werden. Hoewel er bij deze uitbraak geen sterfgevallen zijn geregistreerd, is salmonellavergiftiging potentieel dodelijk. Zorg daarom dat je Kratom producten alleen koopt bij betrouwbare leveranciers met een bewezen staat van dienst.
Hoewel deze onderzoeksresultaten niet zonder meer moeten worden aangenomen zijn de diermodelstudies en onderzoeken onder menselijke gebruikers die we zullen bespreken talrijk en veelbelovend, al kunnen de resultaten soms tegenstrijdig zijn. Dit is een nieuw onderzoeksveld; het ontbreekt aan grootschalige klinische onderzoeken met mensen, dus we kunnen alleen extrapoleren op basis van de bevindingen die momenteel beschikbaar zijn. Zonder verdere omhaal, hier een paar van de meest prominente aandoeningen waar Kratom een positief effect op lijkt te hebben:
In een onderzoek dat in 2018 op ratten is uitgevoerd werd aangetoond dat mitragynine de zelftoediening van heroïne helpt verminderen. Het had echter weinig effect op de zelftoediening van methamfetamine. Uit een studie in 2019 bleek dat mitragynine hielp bij het verminderen van zelftoediening van morfine bij ratten, terwijl de andere actieve alkaloïde in Kratom, 7-hydroxymitragynine, de morfine-inname bleek te verhogen.
Beide studies geven aan dat mitragynine kan helpen bij het verminderen van de afhankelijkheid van opioïden en dat de verbinding zelf een laag misbruikpotentieel heeft; maar 7-hydroxymitragynine, dat in Kratom in veel kleinere hoeveelheden aanwezig is dan mitragynine (2% tot 60%), lijkt in feite een verslaving te veroorzaken en zelf een verslavend middel te zijn.
De chemische redenering achter de anti-verslavende voordelen van Kratom is dat het interageert met dezelfde receptoren als klassieke opioïden (de μ-opioïde receptoren), maar dat het, in tegenstelling tot hen, het β-arrestine-eiwit niet rekruteert. Wanneer dit eiwit niet wordt gerekruteerd, worden er geen chemische signalen afgegeven die bijwerkingen zoals ademhalingsfalen kunnen veroorzaken, wat leidt tot een aanzienlijk verminderde kans op een overdosis (met een factor 1000). Eenvoudiger gezegd, dit betekent dat de alkaloïden van Kratom het effect van opioïden nabootsen, maar in grote mate niet hun bijwerkingen.
Tot slot meldde de studie van 2019 ook dat 7-hydroxymitragynine, het verslavende bestanddeel van Kratom, ook vatbaarder was dan morfine voor behandeling met klassieke geneesmiddelen tegen verslaving. Dit lijkt te impliceren dat de afweging om verslaafd te raken aan Kratom tijdens het doorbreken van een opiaatverslaving de moeite waard is, omdat de Kratom-afhankelijkheid aanzienlijk beter te managen lijkt.
De resultaten van een online enquête onder meer dan 3.000 Kratom-gebruikers onderschrijven de effectiviteit van Kratom in de strijd tegen verslaving: “Meer dan 90% van de respondenten die Kratom in plaats van opioïden gebruikten, gaven aan dat het hielp om pijn te verlichten, het gebruik van opioïden te verminderen en de ontwenning te verlichten”.
Praktisch gezien zijn de positieve effecten van Kratom tegen verslaving naar verluidt; stemmingsverbetering, eetlust en slaapregulatie, vermindering van pijn, angst, krampen, misselijkheid, braken en vermindering van het verlangen naar de opioïde in kwestie.
Een paar van de beste Kratom soorten die gebruikt worden bij de behandeling van opiaatverslaving zijn: Bali Red Vein, Sumatra Red Vein, Maeng Da, Green Thai en Green Malay.
Effectieve pijnbestrijding is een van de meest gezochte voordelen van Kratom en de belangrijkste reden dat de plant zo populair is. Verschillende studies en een onderzoeksverslagen hebben de pijnstillende effecten van mitragynine al uitvoerig gerapporteerd.
Het meest relevante onderzoek is echter vers van de pers; een studie uit 2020 uitgevoerd op ratten meldde dat mitragynine neuropathische pijn die door chemotherapie veroorzaakt wordt met succes vermindert. De ratten werden geïnjecteerd met oxaliplatine (een chemotherapie-medicijn) en werden gedurende 5-7 dagen behandeld met mitragynine. Bij lage doses van 5 of 10 mg/kg verminderde de verbinding de ervaren pijn aanzienlijk door interactie met α-adrenoceptoren, waaruit blijkt dat het ook een effect heeft op het adrenergesysteem. Deze studie is belangrijk omdat het de eerste is die ons daadwerkelijk inzicht geeft in de biochemische processen achter de pijnstillende functie van Kratom.
De Kratom soorten waarvan wordt gemeld dat ze het sterkste analgesisch effect hebben, zijn onder meer: Maeng Da, Red Vein, White Vein en Bali Red Vein.
Een lage dosis van 2 gram is effectief in het tegengaan van pijn. Het effect duurt vier tot zes uur en werkt bij aandoeningen als artrose, osteomalacie, osteoporose, chronische rugpijn, reumatische artritis en gewrichtspijn.
Afgezien van het behandelen van pijn als symptoom, is ook aangetoond dat Kratom de oorzaak van veel gelokaliseerde pijnen — ontsteking — kan verlichten. Hoewel het werkingsmechanisme niet helemaal wordt begrepen, wordt aangenomen dat mitragynine door haar remmende werking op het parasympathische systeem de samentrekking van de bloedvaten kan veroorzaken en haar ontstekingsremmende effect kan vertonen.
De soorten en doseringen die ontstekingsremmend zijn, zijn vergelijkbaar met de soorten en doseringen die voor pijnbestrijding gebruikt worden.
Van Kratom is aangetoond dat het bij lage doses een stimulerende werking heeft. Dit betekent meer energie en scherpere focus. De veronderstelde werkingsmechanismen die aan dit effect bijdragen, zijn:
De beste soorten Kratom voor energie en focus zijn: Maeng Da Red Vein, alle Bali soorten, Green Malay, Borneo Red Vein, Thai White Vein en Sumatra White Vein.
Kleine doses tussen 1 en 4 gram zijn voldoende voor het bereiken van een licht stimulerend effect.
Uit een onderzoek in 2017 bleek dat Kratom gebruik een verbeterde stemming en minder angstgevoelens tot effect had. Het wordt verondersteld dat het pijnstillende effect dat voortkomt uit de binding van mitragynine aan de opioïde receptoren in de hersenen een rol speelt in Kratom's gerapporteerde anti-stress, antidepressivum en anxiolytische effecten.
Red Vein Kratom soorten worden aanbevolen voor het verbeteren van de stemming, met name de variëteiten Borneo, Indo en Bali.
Lage doses van slechts een paar gram zouden voldoende moeten zijn om van dit positieve effect te genieten.
Sommige soorten Kratom hebben een kalmerend effect bij hogere doses. Deze verdoving kan worden gebruikt om mensen die moeite met slapen hebben te helpen; doordat hier hogere doseringen voor nodig zijn, is het echter niet aan te raden om Kratom regelmatig op deze manier te gebruiken, dit verhoogt namelijk het risico op het ontwikkelen van een afhankelijkheid.
Red Vein soorten staan bekend als de meest kalmerende soorten, vooral Red Thai en Red Maeng Da.
Doseringen zijn afhankelijk van hoeveel ervaring iemand met Kratom heeft — 3 gram zou voldoende moeten zijn voor beginners, terwijl meer dan 5 gram geschikt is voor meer ervaren gebruikers.
De belangrijkste processen van veroudering en de vorming van ziekten zijn de bijproducten van de oxidatie van onze cellen. De hersenen zijn bijzonder kwetsbaar voor oxidatie; de meeste neurodegeneratieve ziekten zijn op dit proces terug te voeren.
In een in vitro onderzoek uit 2014 is aangetoond dat mitragynine matige antioxiderende, concentratieafhankelijke cytotoxische en diepgaande antiproliferatieve effecten heeft. Dit betekent dat, buiten de context van het organisme, Kratom's belangrijkste verbinding het celbehoud lijkt te helpen bevorderen doordat deze de proliferatie en oxidatie belemmert, en zelfs kankercellen aanvalt. Er is natuurlijk veel meer onderzoek nodig om deze effecten te verifiëren, maar de resultaten van deze studie zijn veelbelovend.
Een onderzoek uit 2008 dat op ratten werd uitgevoerd toonde aan dat Kratom-extract een diarreeremmend effect had en de intestinale doorvoer remde. Deze effecten zijn vergelijkbaar met die van morfine en er wordt verondersteld dat deze het resultaat te zijn van de directe werking van de drug op de opioïde receptoren in de darmen. De resultaten waren afhankelijk van de dosis, en de onderzoekers gebruikten substantiële doses (50-400 mg/kg).
In dierproeven waren de antinociceptieve en hoestonderdrukkende effecten van mitragynine vergelijkbaar met die van codeïne. De antitussieve (anti-hoest) werking van Kratom sluit ook aan bij een van de meest traditionele vormen van het gebruik van de plant. Het lijkt er echter op dat er hoge doseringen nodig zijn om hoest te onderdrukken, dus net als bij hoestsiroop is er kans op misbruik.
Meerdere studies hebben geconcludeerd dat de combinatie van gerapporteerde voordelen van Kratom, waaronder de antiproliferatieve, antioxidatieve en antibacteriële effecten, evenals de ontstekingsremmende effecten en de remming van de vasculaire permeabiliteit, allemaal bijdragen aan een algemeen positief effect van deze plant op het immuunsysteem.
De traditionele manier om deze voordelen van Kratom te ervaren is door op de bladeren te kauwen. Ze kunnen ook worden gedroogd en vermalen en vervolgens ofwel in capsules worden genomen of tot thee worden gebrouwen. Kratom-extract kan in een vloeibaar product worden verwerkt of het kan zelfs aan kauwgom worden toegediend. Sommige mensen kiezen ervoor om gedroogde Kratom bladeren of het Kratom extract te roken, al is dit de minst effectieve manier van inname.
Kratom heeft een vrij lage orale absorptiegraad, maar dankzij de vele andere alkaloïden die de plant bevat, is deze nog steeds aanzienlijk hoger dan die van enkel mitragynine. Om de voordelen van Kratom te optimaliseren, raden we echter de toepassing van een van de volgende technieken aan die de effecten versterken. Dit is gebaseerd op persoonlijke verslagen en anekdotes, maar de biochemische verklaringen zijn logisch. Hier volgt een kort overzicht:
Houd natuurlijk wel in gedachten dat het aan te raden is om het rustig aan te doen met Kratom. Regelmatig gebruik zal met de tijd tolerantie en afhankelijkheid in de hand werken, en de lange termijn effecten van gebruik zijn nog niet bekend. Tot dusver lijken de vermeende voordelen van Kratom tegen de risico’s op te wegen, maar we moeten in gedachten houden dat de wetenschap hierachter nog in de kinderschoenen staat. Voorzichtigheid is geboden.
